در میان فرایندهای شناخته شده برای انجام عملیات جداسازی، فرایند تقطیر و استخراج اهمیت فراوانی داشته و از معمولی ترین روش هایی می باشد كه از دیر زمان شناخته شده و به كار رفته اند. برای جدا كردن برخی از مواد از مخلوط ها نمی توان روش های معمول تقطیر و ا ستخراج را عمدتا به لحاظ اقتصادی به كار گرفت؛ زیرا خواص فیزیكی و شیمیایی مواد و نیز شرایط مورد نیاز به گونه ای است كه امكانات لازم جهت استفاده و كاربرد روش های معمول موجود را به طور رضایت بخش و با كیفیت بالا فراهم نمی سازد . اهم این موارد شامل بالا بودن نقطه جوش، نزدیک بودن نقطه جوش موارد مورد نظر، حساسیت مواد به دمای بالا، تامین و بازیابی حلال می باشد . در موارد ذكر شده و مشابه كه از ملاحظات اقتصادی و محدودیت های عملی و اجرائی نا شی شده است، بایستی از روشی برای انجام عمل جداسازی استفاده نمود و یا امكان بهره گیری آن را بررسی كرد كه آن روش حتی الامكان بتواند اكثر شرایط مورد نیاز و بالاخص شرایط عمده و غالب را تامین نماید. یكی از روش هایی كه امروزه جهت جداسازی مواد مفید و ضروی از مخلوط ها و اجسام
مركب مورد توجه قرار گرفته و در حال حاضر به كار گرفته می شود استخراج با سیال فوق بحرانی می باشد.
فصل اول
کلیات
1-1- استخراج
برای اینكه جزئیات فرایند استخراج فوق بحرانی بیان شود ابتدا باید فرایند استخراج بطور جداگانه تعریف شود.
تعریف استخراج : هر گاه دو ماده یا دو فاز (می توانند از دو فاز مختلف یا یكسان باشند) در تماس مستقیم با هم قرار گیرند تا طی مدت زمانی جزء مطلو ب آن از یک فاز یا ماده وارد فاز یا ماده دیگر شوند به آن استخراج گفته می شود.
اساس انتقال در این پدیده تماس مستقیم یا مستمر است و در اثر این تماس مستقیم و مستمر یک جزء مطلوب انتقال می یابد.
استخراج انواع مختلف دارد مانند: استخراج مایع- مایع، جامد- مایع، گاز- مایع ، جامد-گاز و غیره.
یكی از مواد استخراج كه امروزه كاربرد فراوانی در صنایع مختلف پیدا كرده است استخراج فوق بحرانی است .
2-1- به كار بردن سیال فوق بحرانی برای استخراج
استخراج با حلال یكی از قدیمی ترین روش های جداسازی بوده و بدون شك تاریخ استفاده از آن به قبل از میلاد برمیگردد . علم استخراج با حلال در طی مدت زمان طولانی توسعه یافته است و بیشترین پیشرفت در مورد حلالها و سیالهای مورد استفاده در فرایندهای استخراجی بوده است . استخراج با فاز جامد و ، (soxhlet) سوكسله ،(sonication) روش های استخراجی نظیر سونیكشن استخراج مایع كه مدتها پیش ابداع شده اند امروزه نیز به همان صورت قبلی جهت تهیه نمونه به كار میروند . روش های استخراج با حلالهای دورریز، با بازگیری ناقص نمونه ها، وقت گیر بودن فرایند، مصرف زیاد حلال و … همراه هستند . بدین ترتیب محققان به فكر ابداع روش جدید استخراجی افتادند كه علاوه بر اینكه معایب فوق را نداشته باشد بلكه دارای مزایای چندی نیز باشد . یكی از این است كه مزیتهای بسیاری دارد كه از جمله می توان به SFE روشها استخراج با سیال فوق بحرانی كاهش زمان استخراج و عدم آلودگی محیط زیست اشاره كرد.
