مکانیزم ها و راهبرد های تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی

محققان روش های متعددی که بوسیله آنها دانشگاه ها با بخش خصوصی در مورد فناوری تعامل دارند را پیشنهاد کرده‎اند (Cohen,et al.,1998). افرادی نظیرسیگل و همکاران[1](2004)، برکویتز و فلدمن[2](2004(، جنسن و سرزبی[3] (2001)، هندرسون و همکاران[4](1998) به نقش  ثبت پتنت و لیسانس دهی یافته ها در تجاری سازی پژوهش های دانشگاهی توجه کرده اند. افرادی مثل شین[5] (2004)، اوشی و همکاران[6] (2007)، دی گریگیو و شین[7] (2003) به اهمیت تشکیل شرکت های زایشی در تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی توجه کرده اند. تعدادی از پژوهش های انجام شده نظیر کارهای واهورا[8]  (2004)، استوارت[9] (2000)، کوهن[10] (1998) بر اهمیت انجام پژوهش های مشترک و قراردادی با بخش صنعتی و مشاوره ای اساتید دانشگاهی به بخش صنعتی تاکید کرده اند. به طور مشخص در تعدادی از پژوهش ها، راهبردهای تجاری سازی پژوهش ها به دو راهبرد رسمی و غیر رسمی تقسیم می شوند. راهبردهای رسمی تجاری سازی شامل لیسانس دهی، پتنت های دانشگاهی به شرکت های موجود ، تشکیل شرکت های نوپا یا همان شرکت های زایشی دانشگاهی و در دسته ی دیگر یعنی راهبردهای غیررسمی به راهبردهایی مانند مشاوره به شرکت های صنعتی توسط اساتید دانشگاهی است (سیگل و همکاران،2004). گوپتکه[11] (2008) نیز راهبردهای تجاری سازی را به دو دسته رسمی و غیر رسمی تقسیم می کند. راهبردهای خاص شامل ثبت اختراع و لیسانس دهی آن ها به شرکت ها و تشکیل شرکت های زایشی دانشگاهی و راهبردهای عام شامل حضور در کنفرانس ها، سمینارها و کارگاه های علمی، سرپرستی مشترک پایان نامه های دانشجویی ارشد و دکتری، استخدام فارغ التحصیلان دانشگاهی در بخش صنعت، مشاوره ی اساتید دانشگاهی به بخش صنعت، مشغول به کار شدن اساتید دانشگاهی در بخش صنعت، آزمایشگاه های تحقیقاتی مشترک با بخش صنعت، توافق های انجام پروژه های تحقیق و توسعه ی مشترک، توسعه ی فناوری مشترک به وسیله‎ی قراردادهای رسمی همکاری با بخش صنعت و جابه جایی اساتید دانشگاهی بین صنعت و دانشگاه است.

تمرکز روزافزون بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی منجر به توسعه سیاست ها و اقداماتی شده است که فعالیت های انتقال دانش و تحقیقات را ارتقا می دهند. برخی اقدامات از رویه بالا به پایین و از دولت ملهم می شوند درحالیکه برخی دیگر از طریق پایین به بالا و از افراد و موجودیت های درون دانشگاه ظهور می‎یابند (گلدفراب و هنرکسون،2002). برخی از اقدامات رسمی هستند در حالیکه مکانیزمهای غیررسمی انتقال دانش نیز در بسیاری از مواقع نقش مهمی ایفا می کنند(فرانکلین و همکاران،2001).

ظهور اقتصاد دانش محور در کشورهای صنعتی پیشرفته تمرکز را برروی تجاری سازی مالکیت معنوی از طریق مکانیزم هایی مانند پتنت ها[12]، مجوزها[13]، کپی رایت ها[14] و علائم تجاری[15] بیشتر کرده است. نهادهای جدید مانند پارک های علمی[16] و انکوباتور ها[17] و همینطور شکل های جدید سازمانی مانند همکاری مشترک تحقیقاتی[18]، همکاری استراتژیک تکنولوژی[19] که ظهور کرده اند و موجبات تسهیل تجاری سازی مالکیت معنوی شده اند. نهادهای موجود و بیش از همه دانشگاه ها در حفاظت از مالکیت معنوی خود جدیت بیشتری به خرج می دهند و راه هایی برای ایجاد درآمد از سبد مالکیت معنوی خود بوجود می آورند(سیگل و رایت،2007).

وانگ و همکاران (2003) درکتاب انتقال تکنولوژی و حمایت های دولت از تحقیق و توسعه هفت مکانیزم اصلی انتقال تکنولوژی که شامل صدور مجوز[20]، تعامل دانشگاه وصنعت[21]، همکاری های فنی[22]، امور استردادی برای همکاران دولت های غیر فدرال[23]، برنامه های تبادل[24]، تعاملات دانشگاهی[25]، انتشارات[26] و برگزاری کنفرانس[27] و استفاده از تسهیلات[28] می داند را معرفی می نماید.

علاوه بر تولید دانش قابل تجاری­سازی و دانشمندان شایسته، دانشگاه ها مکانیزم های دیگری نیز برای انتقال تجاری دانش دارند، همچون ایجاد و جذب افراد مستعد برای اقتصاد محلی و همکاری با صنایع محلی از طریق ارائه حمایت­های رسمی و غیر رسمی فنی(برام ول و وولف،2008).

همچنین نیاز ضروری به شناسایی فعالیت های عمده تجاری سازی و فعالیت های انتقال مالکیت معنوی شامل مشاوره، تحقیقات قراردادی، تحقیقات مشترک و آموزش به جای مجوز دهی و ایجاد شرکت های اسپین آف دانشگاهی وجود دارد(دی اتس و پتل،2007).

گلد فارب و هنرکسون[31] (2003) بر دو گروه از مکانیزم ها تمرکز می نمایند. گروه اول شامل سه مکانیزمی که عموما برای درگیر کردن در یک پروژه دارای ارزش تجاری بکار می روند و عبارتند از: تحقیق دارای اسپانسر[32]، مشاوره[33] (شامل فعالیت های گروهی)، و راه اندازی یک بنگاه جدید[34]. گروه دوم شامل سه مکانیزم ممکن برای جبران خدمت مخترع که عبارتند از حقوق[35]، حق امتیاز[36] و سهام[37].

رامیر و دیگران (2003) پنج مسیر تحقیق و توسعه مشارکتی، مجوزدهی یا فروش مالکیت معنوی و شرکت‎های دانشگاهی، مشاوره فنی، تبادل اطلاعات، استخدام افراد ماهر را برای انتقال دانش در محیط های پیچیده تشریح می نمایند.

سندلین (2001) مکانیزم های زیادی برای انتقال فناوری موجود است. دانشجویان معمولا دانش را از کتابخانه، خوابگاه و سایر محل های آرام به سایر بخش ها می برند. انتشارات و کنفرانس ها به صنعت اجازه می دهند تا دانش دانشگاه را نظاره کرده و مورد بهره برداری قرار دهند. مشاوره دانشگاهی منجر به  انتقال دانش می گردد. ملاقات با محققان اجازه تبادل دانش را به دانشگاهیان و موسسات گوناگون می دهد، ساختارهای جدیدتری همچون برنامه های همکاری با صنعت، همکاری های تحقیقاتی و مراکز تحقیقات بین رشته ای، صنعتگران را به این عرصه کشانده اند. پتنت و مجوزدهی تکنولوژی، مکانیزمی است که از زمان قانون بیه دول  در سال 1980 در ایالات متحده بطور گسترده­ای رایج گشته است و تاثیر فراوانی بر  تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی داشته است.

Siegel et al

Bercovitz and Feldman

Jensen and Thursby

Henderson et al

Shane

O’Shea et al

Di Gregorio and Shane

Vohora

Stuart

Cohen

Göktepe

Patent

Licenses

Copyright

trade marks

science parks

incubators

research joint ventures

strategic technology alliances

Licensing

Cooperative activities

Technical assistance

Reimbursable work for nonfederal partner

Exchange program

Collegial interchange

publications

conferences

Use of facilities

Bramwell and Wolfe

D’Este and Patel

Goldfarb  and Henrekson

Sponsored research

consulting

starting a new firm

salary

royalties

equity