انرژی و مباحث مربوط به آن از مهمترین مسائلی است كه صاحبان صنایع و مهندسان به آن توجه نشان می دهند. از دیرباز و پس از بحران انرژی دهة 70 میلادی اهمیت كاهش مصرف انرژی در صنایع بیش از پیش جلوه گر شد، كشورهای غربی و صنعتی در طراحی كارخانه ها و واحدهای صنعتی عمده كه دارای مصرف انرژی بالایی هستند مثل پالایشگاه ها، مجتمع های پتروشیمی و نیروگاه ها و … به
گونه ای عمل كردند كه نیازمند حداقل مصرف انرژی باشند، و با تحقیق در زمین ههای مختلف كاهش مصرف انرژی به موفقیت هایی نیز دست یافتند.
از سویی دیگر كشورهای درحال توسعه و بخصوص كشورهای صاحب ذخایر عظیم انرژی نظیر ایران به پشتوانه این منابع خدادادی و قیمت ارزان آن در طراحی واحدهای صنعتی كمترین توجهی به حفظ انرژی نشان نداند. اما امروزه با وضع قوانین سختگیرانه زیست محیطی و رو به پایان بودن و تجدید ناپذیری این منابع از سویی و قیمت بالای انرژی از سوی دیگر مسئولان این كشورها را نیز بر آن داشت تا به مسالة صرفه جویی و كاهش مصرف انرژی توجه بیشتری نشان دهند.
در تعریف انرژی كه براساس قانون اول ترمودنیامیک استوار است، فرض می شود تمام حالات انرژی برابرند و اتلاف كیفیت انرژی محاسبه نمیشود به عنوان مثال، تغییرات كیفیت انرژی حرارتی كه از دمای بالا به پایین منتقل می شود توسط تحلیل انرژی قابل بیان نیست، فقط بیانگر توالی جریان انرژی است. ولی تحلیل اكسرژی بر پایه قوانین اول و دوم ترمودینامیک استوار است و از لحاظ ترمودینامیک نواقص فرایند را نشان می دهد از جمله اتلاف مواد و انرژی را.
معمولاً در موازنه انرژی قانون اول را در یک محیط بسته استفاده م یكنیم بنابراین هیچگاه احتمال اتلاف انرژی بررسی نمی شود مگر انرژی منتقل شده به محیط كه غیرقابل استفاده م یشود. برای دقت در بیان بازگشت ناپذیری باید از تحلیل اكسرژی استفاده كرد.
بخش گسترده ای از مصرف انرژی در صنایع مانند صنایع پالایشگاهی و پتروشیمیایی میباشد و رابطة مفهوم اكسرژی را م یتوان برای بررسی سه نوع از Eها استفاده كرد كه شامل انرژی، اقتصاد و محیط زیست است.
بسیاری از كاربردهای مفهوم اكسرژی كه براساس تكنیكهای اكسرژی پایه ریزی شده می تواند برای كاهش مصرف انرژی در صنایع به كار روند كه باعث كاهش اتلاف انرژی و انعطاف پذیری فرایندها از لحاظ اقتصادی و زیست محیطی می شوند.
تحلیل اكسرژی م یتواند اطلاعات بسیاری در راستای عملكرد واحدهای صنعتی و اصلاح و بهینه سازی آنها فراهم كند.
پایان نامه حاضر به بررسی تحلیل اكسرژی و كاربرد آن در واحدهای پالایشگاهی برای كاهش مصرف انرژی و بخصوص برج تقطیر اتمسفریک پالایشگاه تبریز می پردازد. در فصلهای مختلف این پایان نامه به معرفی تحلیل اكسرژی و بیان روابط و نمودارهای آن، كاربردهای تحلیل فوق در صنایع و بررسی اقتصادی این تحلیل و دستاوردهای آن در صنایع و در نهایت شبیه سازی برج تقطیر پالایشگاه تبریز پرداخته شده است.