آلاینده های موجود در صنایع پتروشیمی حدود 10 مرتبه بیشتر از پساب صنایع نفت می باشد که این مطلب توسط BOD بیان میشود. پساب صنعت نفت شامل 100ppm تا 200 از BOD می باشد، در حالی که پسابهای پتروشیمی شامل 1000ppm تا 3000 یا بیشتر از BOD می باشد.
پارامتری که اکثرا برای بیان آلودگی کلی به خصوص در تصفیه بیولوژیکی به کار می رود، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی یا BOD می باشد. اما BOD اثر کلی را نشان نمی دهد، زیرا ترکیبات غیرقابل تجزیه زیستی وجود دارند که شامل BOD نمی شوند و مواد سمی نیز در آزمایش BOD جواب صحیحی نشان نمی دهند. به خاطر این دلایل تمایل به استفاده از اکسیژن خواهی شیمیایی یا COD وجود دارد.
فرایندهای مورد استفاده در تصفیه پسابهای شامل ذرات جامد و مایع با قطر فقط چند میکرون که اختلاف دانسیته زیادی با آب ندارند ، شامل فرایند های جداسازی مانند فیلتراسیون و سانتریفوژ میباشند. برای ذرات كوچكتر از فرایند های ته نشینی استفاده میكنند، اما قبل از آن باید از ماده ای مناسب جهت تجمع و توده کردن ذرات کوچک استفاده کرد. این مواد شامل FeCl3 و Al2(SO4)3 در حضور Ca(HCO3)2 می باشد.
فرایند های حرارتی كه برای جداسازی مواد محلول در پساب به كار می روند بر پایه اختلاف در فراریت، حلالیت یا رفتار جذب سطحی بر روی جاذبها عمل كرده و شامل تبخیر، تقطیر، دفع، استخراج مایع- مایع، جذب سطحی و تبلور میباشد.
فرایندهای بیولوژیكی شامل دو فرایند عمده تجزیه هوازی و بی هوازی تركیبات آلی می باشند كه هریک از آنها نسبت به یكدیگر معایب و مزایایی دارند و عمده ترین روش تصفیه پسابهای پتروشیمی نیز همین روش می باشد.
فرایندهای شیمیایی در مورد پسابها با حجم بسیار بالا از مخلوط تركیبات آلی به كار میرود كه ابتدا در یک محفظه احتراق برده میشود و بعد از یک زمان كوتاه به آب و دی اكسید كربن اكسید میشود و باقیمانده احتراق وارد واحد های خاكستر سوز میشود.
در این گزارش به شرح بعضی از روش های ذكر شده می پردازیم. مسلما در انتخاب روشی مناسب، بازده فرایند و هزینه های عملیاتی و سرمایه گذاری موثر میباشد. چه بسا بعضی از روشها مانند جذب سطحی در مقایسه با تصفیه بیولوژیكی دارای مزایایی مثل بازده عملیاتی بالا و حجم كم میباشد ولی هزینه عملیاتی زیادی را به همراه دارد.
فصل اول
ی بر پسابهای پتروشیمی و روش های تصفیه آن
1-1- اهداف و اهمیت تصفیه پسابهای پتروشیمی

كشور ما از متنوع ترین اكوسیستمهای جهان برخوردار است به طوریكه شامل نادرترین و حساسترین گونه های دریایی و جوامع گیاهی از جمله سنگ های مرجانی، جنگل های گرمسیری مانگرو، زیستگاه هایی نظیر هورها و خورها و ماهیان زینتی و تجاری و رویشگاه گرمسیری میباشد.
احداث مجتمع های نفت، گاز و پتروشیمی در كنار این مناطق و پیامدهای حاصل از آن مانند ایجاد پساب های شیمیایی، آلودگی صوتی، دفع زباله ومواردی از این دست چالش بزرگ زیست محیطی را در این مناطق ایجاد كرده است. در صنایع پتروشیمی بر اساس نوع مواد مصرفی و تولیدی و فرایندها، نوع و میزان آلایندگی این صنایع متفاوت است.بدین معنا كه در فرایندهای مختلف امكان آلودگی در سه مرحله جمع آوری مواد اولیه ، تولید و تبدیل مواد واسطه ای و جمع آوری و انبار مواد تولید شده وجود دارد.
نمونه هایی از این آلودگی بدین صورت میباشد: نشت فرمالدئید ناشی از تهیه و انتقال متانول موردنیاز برای واحدهای تولید اسید استیک و MTBE ورود پسابهای مجتمع های پتروشیمی بندر امام، رازی و خارك در خور موسی و خلیج فارس، نشت مواد آروماتیكی نظیر بنزن از پتروشیمی اصفهان و پراكنده شدن گوگرد در فضای اطراف مجتمع هایی نظیر پتروشیمی رازی به دلیل انبار شدن در فضای باز نمونه هایی از آلایندگی محیط زیست در هر سه مرحله میباشد كه به طور مستقیم و غیر مستقیم در محیط زیست و زندگی مردم دور و نزدیک اثرات نامطلوبی به جای میگذارد. مشكلات عدیده ای نظیر تخریب مرجانهای طبیعی در عسلویه و خلیج نایبند به منظور احداث واحدهای جدید، تخریب اكوسیستم خلیج فارس و تبدیل شدن خورموسی به مرداب به دلیل رعایت نكردن اصول صحیح جایگیری مجتمع های پتروشیمی، از بین رفتن صدف های مروارید ساز خلیج فارس نمونه هایی از اثرات مختلف زیانبار این صنایع بر محیط زیست میباشد.
بنابر این اهداف تصفیه پساب را به طور خلاصه میتوان به صورت زیر بیان كرد:
1- تامین شرایط بهداشتی مردم
2- پاك نگهداشتن محیط زیست
3- بازیابی فاضلاب جهت مصارف بهینه مانند كشاورزی