1-1- هدف:
نقشه های پهنه بندی سیلاب در مطالعات مدیریت سیلابدشت ها کاربرد وسیعی دارد. امروزه این نقشه ها یکی از اطلاعات پایه و مهم در مطالعات طرح های عمرانی در دنیا محسوب شده و قبل از هرگونه سرمایه گذاری و یا اجرای طراح های توسعه، بررسی آن در دستور کار سازمان های ذیربط قرار دارد. هدف اصلی از طرح موضوع، تبیین ضرورت تهیه نقشه های پهنه بندی سیلاب برای رودخانه ها نیز معرفی کاربردهای متنوع این نقشه ها در مدیریت سیلاب و کاهش خسارات با بهره گرفتن از فناوری های نوین می باشد.
احداث نامناسب و نامتناسب پل ها یکی از علل وقوع سیلاب از طریق تغییر در مقطع رودخانه، سرعت جریان، مناطق ذخیره سیلاب، تراز آب و گستره جریان می باشد. در این تحقیق نقش احداث پل و کالورت بر عمق و پهنه سیل ها با دوره بازگشت های مختلف بررسی خواهد گردید. با توجه به اهداف ذکر شده در تحقیق حاضر نقش پهنه های سیل گیر در دو حالت وجود و عدم وجود دو سازه مذکور و مقایسه هریک از آنها تهیه خواهد شد.
2-1- منشأ سیل:
مهمترین علل جریان سیل را می توان به صورت زیر بیان کرد (کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران، 1385):
– بارش شدید در حوضه های کوچک کوهستانی. این نوع سیلاب ها ناشی از رگبار تند ولی کوتاه مدت است که در حوضه های کوچک، دارای عکس العمل شدید هیدرولوژیک بوده و به همین دلیل اغلب به صورت موضعی در کشور دیده می شود و خساراتی را به شهرها و روستاهایی وارد می کند که بر روی مخروط افکنه احداث گردیده اند.
– بارش های نسبتا شدید و طلانی مدت در حوضه های با مساحت زیاد و یا بارش های متوالی مانند آنچه که در نیمه اول سال 1371 در جنوب کشور اتفاق افتاد و 17 استان را در برگرفت.
– بارش های بلندمدت و مداوم.
– بالا آمدن سطح آب دریاها و دریاچه ها مانند دریاچه هامون و دریای خزر.

– بارش همراه با ذوب سریع برف که در برخی مناطق اتفاق می افتد که دارای رژیم بارندگی از نوع برفی – بارانی می باشد.
– ذوب سریع برف در اثر افزایش ناگهانی دما که در حوضه سد بوکان به وقوع پیوست و در زمستان سال 1372 باعث جریان شدید سیلاب گردید.
– بالا آمدن سطح آب زیرزمینی که ناشی از نفوذ مقادیری آب در آبخانه ها بوده که در نقاط پست تر باعث غرقابی شدن منطقه می گردد.
– گرفتگی مسیر جریان آب ناشی از ریختن زباله به داخل مسیل ها و رودخانه ها و یا از بین بردن کامل مسیل ها که می توان نمونه های آن را در شهر تهران مشاهده کرد.
– احداث سازه های نامناسب در مسیر جریان آب مانند پل با فضای ناکافی برای عبور آب و یا با پایه های متعدد که در اثر عبور درختان ریشه کن شده توسط سیل، مسدود شده و باعث بیرون زدن آب از مسیر عادی رودخانه می گردد.
– پدیده های زلزله و آتشفشان.
– رانش زمین در حاشیه رودخانه ها و ایجاد دریاچه موقتی و سپس شکستن ناگهانی آنها و ایجاد سیل که همراه مواد رسوبی فراوان جریان یافته و تخریب زیادی را به وجود می آورند.
– مدیریت ناصحیح سدها و رهاسازی ناگهانی آب.