رفتارهای مبتنی بر تجربه و آزمون و خطا

رفتار و تصمیم ­گیری براساس تجارب مستندات گذشته است. این رفتار به چند دسته تقسیم می­شوند که عبارتند از:

1- دنباله­ روی

دنباله­روی در مفاهیم مالی رفتاری و بازارهای مالی به معنی تصمیم ­گیری همسان گروهی از افراد به صورت همزمان است. در این حالت، سرمایه ­گذاران سعی می­ کنند با پیروی از نظرات رهبران، تصمیم ­گیری کنند. ایجاد صف­های خرید و فروش و یا نظرات افرادی که مورد اعتماد سرمایه ­گذاران هستند، گواه این امر است. سرمایه ­گذاران در بازار سرمایه با دنبال کردن این صف­ها و پیروی کردن از رهبران عقیده در تصمیم ­گیری­های خود تغییرات و تعدیلاتی را ایجاد می­ کنند و با توجه به آنچه که می­شنوند در تصمیمات خود تجدید نظر می­ کنند. آنها سعی می­ کنند با هماهنگ کردن خود با گروه مرجع به خیال خویش، میزان باخت خود را به حداقل برسانند. اگرچه این عمل ممکن است الزاماً به تصمیم ­گیری بهینه منتهی نشود، اما اتفاقی است که در بازار سرمایه شاهد آن هستیم(لو، 2011).

2- اعتماد بیش از حد و عکس العمل بیش از اندازه و کمتر از اندازه

یکی از کلیدی­ترین عوامل رفتاری در درک ناآرامی­های بازارهای مالی اعتماد بیش از اندازه افراد به شایستگی­ها و قابلیت­های خود است. اعتماد بیش از حد و خوشبینی، افراد را وادار می­ کند که به دانش خودشان و اعتبار آن بیش از حد تکیه داشته و ریسک را کمتر از حد تخمین بزنند و این ممکن است گاهی باعث افزایش حجم معاملات و قیمت­ گذاری­های غیرواقعی شود. ایده دیگری که در بازارهای مالی شناخته شده است عکس­العمل بیش از اندازه است. افراد نسبت به رویدادهای غیرمنتظره بیش از حد احساساتی  می­شوند. تجربه دیگری نشان می­دهد که در افق­های زمانی یک تا دوازده ماهه سرمایه ­گذاران نسبت به اخبار عکس­العمل کمتر از حد نشان می­ دهند و در افق­های بالاتر از یک سال این عکس­العمل­ها بیشتر می­ شود.

3- یافتن نقطه اتکا

تصمیم­گیرندگان بخشی از اطلاعات را به عنوان مرجعی برای تصمیم ­گیری قرار می­ دهند و آخرین تجربیات خود را به عنوان نقطه اتکای تصمیم ­گیری در نظر می­گیرند.

4- کلیشه قرار دادن

این پدیده بدین گونه در بازارهای مالی ظاهر می­ شود که سرمایه ­گذاران فرض می­ کنند که اطلاعات و رویدادهای اخیر در آینده نیز ادامه می­یابد. بنابراین سرمایه ­گذاران به دنبال سهام به اصطلاح داغ می­روند و سهامی را که اخیراً وضعیت جالبی نداشته در پرتفوی قرار نمی­دهند(تورتلا و همکاران، 2005).

ن) تعداد سهام در دست عموم

قابلیت نقدینگی یک سهم، تا حدود زیادی به تعداد سهام در دست عموم بستگی دارد. هر چه تعداد سهامی که در دست مردم است بیشتر باشد، حجم و سرعت گردش معاملات افزایش یافته و بازار، قیمت منصفانه و معقول­تری برای آن پیدا می­ کند. برعکس هرچه تعداد سهام در دست مردم کمتر باشد، رکود بیشتری بر معاملات سهام حاکم شده و در صورت معامله، قیمت­ها شکل یک طرفه ( صعودی یا نزولی ) به خود می­گیرند.

ع) ترکیب سهام­داران

ترکیب سهام­داران، اعضای هیأت مدیره را تعیین می­ کنند که می ­تواند به نفع سهام­داران جزء یا کل باشد. در شرکت­هایی که اعضاء هیأت مدیره آن منتخب سهام­داران عمده می­باشند، ممکن است تصمیماتی اتخاذ شود که بیشتر در راستای اهداف سهام­داران عمده باشد و حداقل در کوتاه­مدت به نفع سهام­داران جزء نباشد. بدیهی است چنین تصمیماتی در بازارهای غیرکارا که تا حدودی تحت تأثیر جو بازار قرار می­گیرد، می ­تواند جهت تغییرات قیمت را یک طرفه کند.

ف) عمر شرکت و میزان استهلاک ماشین­آلات

هرچه شرکت­ها از ماشین­آلات جدید با تکنولوژی پیشرفته­تر استفاده کنند، در امر تولید موفق­تر هستند، در غیر این صورت ممکن است بدلیل خرابی دستگاه­ها، وقفه زمانی در تولید بوجود آید و شرکت نتواند به تعهدات خود عمل کند، که در سودآوری شرکت مؤثر خواهد بود.

ص) بازار سرمایه

این موضوع که بازار سرمایه به سمت کدام صنعت تمایل پیدا کرده است، از جمله عواملی است که تا حدودی تصمیم‌گیری در مورد آینده سهم را ساده‌تر می کند. علت اصلی نیز این موضوع است که حجم بالایی از بازار سرمایه ایران خواسته یا ناخواسته تحت تأثیر حرکت‌های فوری فعالان بازار خواهد بود که شرکت‌های سرمایه‌گذاری در رأس این هرم قرار دارند و با توجه به سرمایه فوق‌العاده بالای این گروه از شرکت‌ها، بازار می‌تواند به نحو جدی تحت تأثیر مدیریت این صنعت (واسطه‌گری مالی) قرار گیرد(او . ریلی، 2010).

- Tortella et al

- O’Reilly